Instructies voorafgaand aan werktijd, extra loon!

2 May 2022
Arbeidsrecht

Instructies voorafgaand aan werktijd, extra loon!

Werknemers komen vaak een paar minuten eerder op het werk omdat zij file vermijden of om nog even koffie of thee te drinken voordat zij beginnen. Deze extra minuten worden normaliter niet als arbeidstijd aangemerkt en is geen (extra) loon over verschuldigd. Maar in sommige gevallen ziet de rechter dit wel als arbeidstijd. De werkgever dient dan loon te betalen over deze minuten. Dit was ook het geval in de zaak die hieronder wordt toegelicht. Wanneer is er sprake van arbeidstijd?

Wat speelde er?

Werknemer is sinds 26 september 2016 werkzaam bij Teleperformance. Hij heeft een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd en vervult de functie van Contact Center Medewerker. Teleperformance verwacht dat werknemer zodra zijn dienst begint, hij direct kan starten met bellen. Dit houdt in dat hij op dat moment met zijn headset op, ingelogd achter de computer klaar moet zitten om de eerste call aan te kunnen nemen. Om dit te kunnen realiseren heeft werknemer de opdracht van Teleperformance om 10 minuten vóór de start van zijn dienst aanwezig te zijn. Zo kan hij de systemen tijdig opstarten en inloggen. Het eerder aanwezig zijn is dus een opdracht van de werkgever. Werknemer moet aan deze opdracht gehoor geven in het kader van het instructierecht van de werkgever in combinatie met het goed werknemerschap. Werknemer heeft Teleperformance verzocht om het achterstallige loon uit te betalen, maar dit heeft Teleperformance niet gedaan. Werkgeefster stelt dat over deze 10 minuten geen loon verschuldigd is, omdat zij niet van haar werknemers verwacht in die 10 minuten te werken, maar haar werknemers de tijd kunnen gebruiken om even rustig wat te drinken en om gebruik te maken van het toilet.

Hoe oordeelde de rechter?

Tijdens de mondelinge behandeling heeft werknemer toegelicht dat hij 10 stappen moet doorlopen om in te kunnen loggen in het belsysteem. Op grond van de Planningsregels (die op werknemer van toepassing zijn) moet werknemer precies om 09.00 uur beginnen; hij moet om 09:00 uur klaar zitten om zijn eerste call aan te nemen. In de Planningsregels staat: “Meld je daarom altijd 10 minuten voor aanvang je dienst bij je supervisor, dan ben je nooit te laat.” Doet werknemer dit niet, dan riskeert hij een waarschuwing.

Omdat Teleperformance in de Planningsregels stelt dat werknemer zich 10 minuten voor aanvang van zijn dienst dient te melden, moet worden aangenomen dat het inloggen in de programma’s gemiddeld 10 minuten duurt.

De kantonrechter merkt de 10 minuten aan als arbeidstijd. In deze 10 minuten worden instructies gegeven door Teleperformance, namelijk het opstarten van alle programma’s die voor het uitvoeren van het werk nodig zijn. Het gaat dus om voorbereidende werkzaamheden die nodig zijn om de telefoonwerkzaamheden uit te kunnen voeren. De kantonrechter kent de loonvordering toe.

Rechtbank Den Haag, 8 december 2021

Definitie ‘arbeidstijd’ door het Europese Hof van Justitie

Dit vraagstuk over de kwalificatie van de arbeidstijd ligt niet alleen bij de Nederlandse rechter, maar ook op Europees niveau wordt hierover geprocedeerd. In de (Europese) Arbeidstijdenrichtlijn is het begrip ‘arbeidstijd’ omschreven als de tijd waarin (1) de werknemer werkzaam is, (2) ter beschikking van de werkgever staat en (3) zijn werkzaamheden of functie uitoefent.

In een aantal arresten heeft van het Hof van Justitie van de Europese Unie het begrip ‘arbeidstijd’ uitgelegd. Het gaat hierbij om iedere fysieke verplichte aanwezigheid op de arbeidsplaats. Om te kunnen spreken van arbeidstijd stelt het Europese Hof van Justitie aldus dat beslissend is of de werknemer fysiek aanwezig moet zijn op de door de werkgever aangewezen plek en zich daar ter beschikking van hem moet houden om indien nodig onmiddellijk de nodige prestaties te kunnen leveren (Zie HvJ EG 3 oktober 2000, JAR 2000, 251; HvJ EG 9 september 2003, JAR 2003, 226; en HvJ EU 21 februari 2018, JAR 2018/75).